Tổng quan về áp xe hậu môn: Nguyên nhân, Phân loại và Hướng điều trị

Đau rát, sưng tấy quanh hậu môn có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng mà nhiều người thường bỏ qua - áp xe hậu môn. Đây không chỉ là một tình trạng viêm nhiễm đơn giản mà còn có thể gây ra rò hậu môn, nhiễm trùng huyết nếu không điều trị đúng cách. Hãy dành vài phút để hiểu rõ căn bệnh này qua bài viết dưới đây, nhằm bảo vệ sức khỏe bản thân một cách chủ động.

Áp xe hậu môn là bệnh gì?

Hình ảnh vị trí của bệnh áp xe hậu môn

Áp xe hậu môn là hậu quả của nhiễm trùng kéo dài, dẫn đến sự tích tụ mủ trong các khoang mô tại vùng quanh hậu môn mà không thể thoát ra ngoài. Cơ chế hình thành áp xe xuất phát từ phản ứng miễn dịch tự nhiên của cơ thể. Khi bị nhiễm trùng, hệ miễn dịch sẽ phản ứng bằng cách sản sinh ra nhiều tế bào bạch cầu để tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Quá trình này khiến các tế bào bạch cầu và vi khuẩn chết sẽ cùng với dịch tạo thành mủ. Mủ này tích tụ trong các khoang và lỗ nhỏ ở trực tràng và nếu tình trạng nhiễm trùng không được kiểm soát sẽ càng nặng, nếu kéo dài thì nguy cơ và mức độ nguy hiểm của bệnh áp xe hậu môn cũng càng tăng.

Nguyên nhân chủ yếu gây áp xe hậu môn thường là vi khuẩn tụ cầu, vi khuẩn đường ruột gram âm, vi khuẩn sống trong lòng ruột già hoặc sống ở ngoài da vùng mông. Bên cạnh đó, các tổn thương ngoài da như vết nứt hậu môn hoặc vết thương hở cũng là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn xâm nhập, gây ra tình trạng nhiễm trùng và hình thành áp xe hậu môn. Vì vậy, việc giữ vệ sinh vùng hậu môn và xử lý kịp thời các tổn thương là rất quan trọng để phòng ngừa bệnh lý này.

Phân loại các dạng áp xe hậu môn thường gặp

Dựa vào vị trí tổn thương, áp xe hậu môn được phân loại thành dạng như sau:

• Áp xe quanh hậu môn: Áp xe quanh hậu môn là dạng phổ biến nhất, chiếm khoảng 60% trường hợp mắc bệnh. Áp xe loại này thường biểu hiện dưới dạng các ổ mủ dưới da, kèm theo sưng, tấy đỏ và cảm giác ấm khi sờ vào vùng tổn thương.
• Áp xe hố ngồi – trực tràng: Đây là dạng áp xe hậu môn phổ biến thứ hai. Loại này phát triển do sự chèn ép xuyên qua cơ thắt hậu môn bên ngoài, đi vào bên trong trực tràng. Trong một số trường hợp phức tạp, ổ áp xe có thể mở rộng sang các khoang sâu phía sau hậu môn và lan sang bên cạnh tạo thành áp xe móng ngựa.
• Áp xe giữa các cơ thắt: Loại áp xe này hình thành do sự chèn ép giữa cơ thắt bên trong và ngoài hậu môn. Áp xe giữa các cơ thắt có thể nằm hoàn toàn trong ống hậu môn, khiến người bệnh bị đau dữ dội, tuy nhiên áp xe này chỉ được phát hiện rõ ràng qua khám trực tràng hoặc nội soi kỹ thuật số.
• Áp xe trên cơ thắt: Áp xe trên cơ thắt là dạng áp xe ít gặp nhất, thường gây đau vùng chậu và trực tràng của người bệnh. Việc chẩn đoán loại áp xe này thường dựa vào kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính (CT) để xác định chính xác vị trí và mức độ tổn thương.

Dấu hiệu nhận biết áp xe hậu môn dễ dàng

Áp xe hậu môn thường rất dễ nhận diện thông qua những cơn đau nhức, khó chịu vùng quanh hậu môn, đặc biệt tăng lên khi người bệnh ngồi hoặc khi vùng hậu môn bị cọ xát với quần áo. Do hậu môn tập trung dây thần kinh cảm giác nên mức độ đau đớn tại đây thường nghiêm trọng và dễ dàng nhận thấy hơn so với nhiều khu vực khác trên cơ thể.

Ngoài cảm giác đau nhói, người bệnh còn có thể gặp phải hiện tượng chảy máu hoặc mủ khi đi đại tiện, nhất là trong những trường hợp táo bón khiến phân cứng ma sát vào vùng tổn thương. Nếu áp xe phát triển sâu bên trong, người bệnh có thể xuất hiện các triệu chứng toàn thân như sốt cao, ớn lạnh, mệt mỏi, khó chịu,….

Tuy nhiên, không phải lúc nào bệnh áp xe hậu môn cũng có những biểu hiện rõ ràng. Có những trường hợp chỉ bị sốt nhẹ hoặc có những triệu chứng vô cùng mờ nhạt khiến người bệnh dễ bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các vấn đề khác. Phần lớn các ca bệnh áp xe hậu môn khi được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời sẽ nhanh chóng hồi phục và không để lại biến chứng gì.

Ngược lại, nếu không được chăm sóc đúng cách, áp xe hậu môn có thể tiến triển thành áp xe nang lông, viêm tuyến bã cạnh hậu môn, viêm mủ da cạnh hậu môn,…gây đau đớn dữ dội và làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể của người bệnh.

Phương pháp điều trị áp xe hậu môn hiệu quả

Phương pháp điều trị áp xe hậu môn tập trung chủ yếu vào việc loại bỏ dịch mủ tích tụ trong ổ nhiễm trùng nhằm giảm đau và thúc đẩy quá trình lành thương. Thông thường, quy trình điều trị bắt đầu bằng việc gây tê tại chỗ, sau đó bác sĩ tiến hành hút mủ để làm sạch ổ áp xe, giúp giảm nhanh các triệu chứng đau đớn, khó chịu cho người bệnh.

Trong những trường hợp áp xe có kích thước lớn hoặc phức tạp hơn, phẫu thuật sẽ được tiến hành sau khi gây mê toàn thân. Sau khi các bác sĩ thực hiện dẫn lưu dịch mủ, vết thương thường được để hở và không cần khâu.

Với những bệnh nhân có bệnh lý nền như tiểu đường hoặc suy giảm miễn dịch, các bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân ở lại vài ngày để theo dõi chặt chẽ tình trạng nhiễm trùng (nếu có).

Ngoài thủ thuật chính, phác đồ điều trị còn bao gồm các biện pháp hỗ trợ như sử dụng kháng sinh để kiểm soát nhiễm trùng lan rộng. Đồng thời, bệnh nhân sẽ được kê đơn thuốc nhuận tràng và bổ sung chất xơ để phòng ngừa táo bón – yếu tố làm tăng áp lực lên vùng hậu môn, cản trở quá trình hồi phục. Việc tắm nước ấm cũng được khuyến khích nhằm giúp giảm sưng viêm và cải thiện tuần hoàn máu tại khu vực tổn thương.

Cuối cùng, người bệnh cần tuân thủ lịch tái khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để giám sát tiến triển vết thương, phát hiện sớm dấu hiệu tái phát và có phương án xử trí kịp thời, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị và hạn chế nguy cơ biến chứng.

Trong bài viết trên chúng ta vừa tìm hiểu các thông tin liên quan đến tình trạng áp xe hậu môn. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ với Phòng Khám Đa Khoa Nam Định để được tư vấn.